Startbijeenkomst ‘Aan de slag’: een bewezen aanpak tegen agressie en geweld op de werkvloer

Via het project ‘Aan de slag’ gaan organisaties in de ggz aan de slag met een aanpak om agressie en geweld van cliënten en omstanders op de werkvloer te verminderen. Op 27 januari 2025 kwamen de deelnemers bij elkaar voor een eerste bijeenkomst. Ze bespraken wat professioneel gedrag is en hoe je samenwerkt in een professionele cultuur.

Gedragsverandering begint met een gedragen visie op gewenst gedrag. Daarom spraken de deelnemers aan het begin van de bijeenkomst een gezamenlijke ambitie uit. Nu verschilt het veiligheidsbeleid per organisatie en soms ook nog per locatie. De wens is om meer samenhang aan te brengen in het beleid en te komen tot daadwerkelijke veranderingen in de organisaties. Dat kun je bevorderen door in het beleid concrete doelstellingen op te nemen voor waarneembaar gedrag. Bijvoorbeeld: collega’s volgen jaarlijks een training en nemen deel aan de oefenmomenten op de afdeling.

Hoe werk je aan gedragsverandering

Veel organisaties willen te snel interventies toepassen. Ze bieden bijvoorbeeld trainingen aan. De bedoeling is goed, maar toch leidt dit meestal niet tot daadwerkelijke gedragsverandering. Het is belangrijk om eerst te analyseren wat de situatie nu is en wat er echt speelt. Waarom vertonen medewerkers bepaald gedrag en hebben ze voldoende kennis, capaciteit, gelegenheid en motivatie om te veranderen?

Het is ook belangrijk om een norm te stellen voor gewenst gedrag en die uit te dragen in de organisatie. Een veilige werkvloer is van iedereen. Behalve de medewerkers moeten het management en de leidinggevenden erachter staan. Zij zijn degenen die medewerkers kunnen motiveren en aanspreken. Daarnaast moeten cliënten en omstanders weten welk gedrag geaccepteerd is en welk gedrag niet. En daar moet naar gehandeld worden.

Aangifte en melding doen

Na de pauze ging het over de praktijk van aangifte en meldingen doen bij de politie. Er zijn veel factoren die ervoor zorgen dat medewerkers niet tot die stap komen. Denk aan het medisch beroepsgeheim, angst voor de dader of diens familie of verstoring van de behandelrelatie. Het kan ook voorkomen dat de politie en het OM besluiten om niet tot vervolging over te gaan. Toch is het voor het veiligheidsbeleid heel belangrijk dat er wel opvolging wordt gegeven aan ongewenst gedrag. Hiervoor kwamen enkele concrete tips aan bod. Zoals: zet een aangifte van geweld kracht bij door te benadrukken dat de aangifte het resultaat is van een weloverwogen keuze van het behandelteam op basis van het beleid van de instelling. Ook is het raadzaam een veiligheidsregisseur aan te stellen die incidenten registreert, aangifte doet en slachtoffers begeleidt.

Tools om zelf aan de slag te gaan

Tijdens de bijeenkomst kwamen enkele concrete tools aan bod waarmee jouw organisatie aan de slag kan:

• Voor een nulmeting kun je gebruikmaken van de veiligheidsladder (Safety Culture Ladder) van NEN. In de normtekst kun je zelf (als niet-gecertificeerde) jouw organisatie beoordelen op veiligheidsbeleid. Vanaf bladzijde 16 staan de verschillende treden van de ladder beschreven.
• Download de werkbladen over gedragsverandering die tijdens de bijeenkomst zijn gebruikt.
• Op onze website vind je meer informatie over verzuimcijfers en de kosten van verzuim.
• In de cao-app van het O&O-fonds GGZ vind je terug wat er in de cao is afgesproken over veiligheid op de werkvloer.

Vervolgbijeenkomsten

De deelnemers gaan nu zelf aan de slag met hun aanpak. Later dit jaar komen ze weer bijeen in twee vervolgbijeenkomsten. De data voor deze bijeenkomsten zijn:

• 24 maart 2025 (Digitaal)
• 22 september 2025 (Fysiek)

Heb je een collega die wil aansluiten bij de bijeenkomsten of wil je meer weten over dit project? Neem gerust contact met ons op via info@oofggz.nl en wij helpen je verder.